Sıcak çarpması uyarıları

AKDENİZ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekan Yardımcısı ve Acil Tıp Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Cem Oktay, sıcak krampları, sıcak bitkinliği ve sıcak çarpması konularında uyarılarda bulundu.

Sıcak kramplarının, kasların istem dışı ağrılı bir şekilde kasılmalarına neden olduğunu söyleyen Prof. Dr. Cem Oktay, “Sıklıkla baldır, kol, karın ve sırt kasları kasılır. Sıcak havada aşırı egzersizle beraber terleme yolu ile sıvı ve tuz kaybı nedenidir. İlk yardımda hastayı istirahat ettirmek, serinletmek ve elektrolit-karbonhidrat karışımı içeren sıvılar içirmek ön plandadır. Bu sıvılar meyve suları, süt veya sporcu içecekleri olarak satılan ve dengeli elektrolit solüsyonları içeren hazır ticari ürünlerdir. Ağrılı kasları germek, buz uygulamak veya masaj yapmak yararlı olabilir. Belirtiler kayboluncaya kadar egzersiz yapılmamalı” diye konuştu.

SICAK BİTKİNLİĞİ ÖLÜMCÜL OLABİLİR

Egzersize bağlı terleme yolu ile aşırı sıvı ve elektrolit kaybı sonucu ‘sıcak bitkinliği’ oluştuğunu söyleyen Prof. Dr. Cem Oktay, “Belirtiler çoğu kez aniden başlar. Bulantı, kusma, halsizlik, kas krampları, baş ağrısı, bitkinlik ve aşırı terleme görülür. Ciddi bir durumdur. Bir sonraki aşama olan sıcak çarpmasına hızla ilerleyebilir ve bu durum ölümcül olabilir. Sıcak bitkinliğinde hasta serin bir ortama alınmalı, yatırılmalı, elbiseleri mümkün olduğu düzeyde çıkartılmalı, ılık su püskürtülerek serinletilmeli, ılık karbonhidrat ve elektrolit içeren içecekler içmesi teşvik edilmelidir” diye konuştu.

ACİL DURUM SICAK ÇARPMASI

Sıcak çarpması olayının gerçek acil bir durum olduğunu söyleyen Prof. Dr. Cem Oktay, şöyle konuştu:

“Bu durumda, artık santral sinir sistemi de etkilenmiştir. Bilinç değişikliği, sersemlik hissi, bayılma, sara nöbeti gibi belirtiler eklenir. Vücut sıcaklığı 40 derecenin üzerine çıkar. Terleme durmuştur. Cilt çok sıcak ve kırmızıdır. Tüm organ sistemleri hızla iflas etmeye, çalışmamaya başlar. Solunum başlangıçta derin ve nabız hızlıyken tedaviye başlanmazsa solunum yüzeyselleşir ve nabız yavaşlar, zayıflar. Bu durumda hemen 112 aranarak ambulans ve sağlık ekipleri çağırılmalıdır. İlk yardım olarak hemen hasta soğutulmaya başlanmalıdır, tercihen hasta ılık-soğuk su içine sokulmalıdır. Elbiseler çıkartılıp, ıslak çarşaf sarılıp klima veya vantilatör ile kişi soğutulmaya çalışılır veya sağlık ekibi gelinceye kadar spreyle ılık su kişi üzerine püskürtülebilir. Ateş düşürücü ilaç bu durumda etkili olmayacağından verilmesi gerekmez. Hastanede tedavi ve damardan sıvı verilmesi gereklidir, hasta ağızdan bir şey içirilmeye zorlanmamalıdır.”

RİSK ALTINDA OLANLAR

Prof. Dr. Oktay, özellikle bebekler ve küçük çocuklar, 65 yaş üstü kişi kişiler, aşırı şişman kişiler, bakım hastaları, şeker hastaları, kalp ve hipertansiyon hastaları ile depresyon, uykusuzluk veya dolaşım bozukluğu için ilaç kullanan hastaların risk altında olduğunu kaydetti.

ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER

Öncelikle sıcak havalarda insanın kendisini korumasının önemini vurgulayan Prof. Dr. Oktay. “Hava durumunu ve yetkililerin uyarılarını takip edin. Özellikle 11.00 ile 16.00 saatleri arasında güneş altında kalınmamalı, aşırı egzersizden kaçınılmalı. Mümkün olduğunca klimalı alanlarda vakit geçirilmeli. Sıvı alınması ihmal edilmemeli. Sıvı almak için susamayı beklemeyin. Sıcak ortamda egzersiz yapıyorsanız, saatte 2-4 bardak su için. Alkol ve kafein içeren içecekler de aşırı miktarda alınmamalı. Vücuda sıkıca yapışmayan bol, dökümlü, pamuklu ve açık renkli elbiseler tercih edilmeli. Dışarı çıkmak zorundaysanız geniş siperli şapkalar giymek ve gözlük takmak, şemsiye kullanmak, yüksek koruyucu faktörlü güneş kremleri sürmek yararlıdır. Sıcak bitkinliği belirtileri hissedilmeye başlanırsa, hemen serin bir ortama geçmeli, klima veya vantilatör yardımı ile serinlemeye çalışılmalı” diye konuştu.